آب مروارید کودکان چیست؟ (کاتاراکت کودکان)
بیماری آب مروارید یا کاتاراکت، یک مشکل چشمی است که معمولاً با پیری اتفاق می‌افتد، اما در برخی موارد نادر، آب مروارید کودکان نیز رخ می دهد. در این بیماری، عدسی چشم که معمولاً شفاف است، ابری شده و تاریک می‌شود، که موجب کاهش توانایی بینایی می‌شود.
علت ایجاد آب مروارید در سن پایین
بیماری آب مروارید یا کاتاراکت، در سن پایین نسبت به سن بالاتر کمتر رخ می‌دهد، اما عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد آن در کودکان دخیل باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:
۱. عوامل ژنتیک: در برخی از موارد، کودکان ممکن است به دلیل وراثت از والدین یا اجداد خود بیماری کاتاراکت را به ارث ببرند. در این حالت، بیماری به صورت خودکار در کودک ظاهر می‌شود.
۲. عوامل محیطی: برخی از کاتاراکت‌ها ناشی از عوامل محیطی می‌باشند که با عوامل ژنتیک ترکیب شده‌اند. مثلاً، تعرض به تابش‌های مضر، مواد شیمیایی، یا عوامل آلودگی می‌توانند به کاتاراکت در کودکان منجر شوند.
۳. دوران بارداری مادر: در طول دوران بارداری، برخی از عوامل ممکن است به جنین آسیب بزنند و باعث بروز مشکلات چشمی مانند کاتاراکت شوند.
۴. عوامل بیماری‌زا و ویروسی: برخی از عوامل بیماری‌زایی مانند عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی نیز می‌توانند به ایجاد کاتاراکت در کودکان منجر شوند، اگرچه این موارد نادرتر هستند.
باید توجه داشت که در بسیاری از موارد، دلیل دقیق بروز کاتاراکت در کودکان مشخص نیست و ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیک، محیطی و بیماری‌زایی باشد.
انواع آب مروارید کودکان
در کودکان نیز همانند بزرگسالان، می‌توانند انواع مختلفی از آب مروارید یا کاتاراکت رخ دهد. این انواع ممکن است بر اساس عوامل مختلفی از جمله علت ایجاد، میزان شدت، و موقعیت در چشم تفاوت داشته باشند. برخی از انواع رایج آب مروارید در کودکان عبارتند از:
- کاتاراکت مادرزادی: این نوع کاتاراکت از زمان تولد در کودکان حاضر است. معمولاً به دلیل عوامل ژنتیک یا عوامل مادری مانند عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی در دوران بارداری رخ می‌دهد.
- کاتاراکت پسازادی: این نوع کاتاراکت پس از تولد در کودکان رخ می‌دهد، معمولاً به علت عوامل محیطی مانند تراکم تابش نوری، آسیب‌های مکانیکی، یا عفونت‌ها.
- کاتاراکت اکتسابی: این نوع کاتاراکت در کودکان پس از تولد رخ می‌دهد و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند آسیب، التهاب، تغییرات زیست محیطی و مواد سمی باشد.
- کاتاراکت مرتبط با بیماری: برخی بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث بروز کاتاراکت در کودکان شوند، مانند بیماری‌های متابولیک، بیماری‌های التهابی، یا بیماری‌های ژنتیکی.
آیا آب مروارید باعث نابینایی کودکان می شود؟
آب مروارید یا کاتاراکت می‌تواند باعث نابینایی در کودکان شود. زمانی که عدسی چشم ابری و تار می‌شود، نور به درستی از آن عبور نمی‌کند و این باعث کاهش توانایی بینایی می‌شود. اگر کاتاراکت در کودکان شناسایی و درمان نشود، ممکن است منجر به نابینایی دائمی یا حتی کوری شود.
اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، بیشتر موارد کاتاراکت در کودکان قابل درمان هستند و بینایی آنها می‌تواند بهبود یابد. اگر کودک شما علایمی از کاهش بینایی، عدم واکنش به نور، عدم توانایی در تمرکز بر اشیاء، چشمان متورم یا قرمز دارد، بهتر است بلافاصله به یک پزشک چشم پزشکی مراجعه کنید تا مشکل را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.
عوارض آب مروارید در کودکان
میزان شیوع آب مروارید در سن پایین
میزان شیوع آب مروارید یا کاتاراکت در کودکان نسبتاً کمتر از آنچه در افراد مسن هست دیده می‌شود، اما با این وجود میزان رخ دادن این اتفاق، صفر نیست. میزان شیوع آب مروارید در کودکان بستگی به عوامل مختلفی دارد از جمله فاکتورهای ژنتیکی، محیطی، و اقتصادی. این شرایط می‌تواند در سطح ملی و منطقه‌ای متفاوت باشد و همچنین به وضعیت بهداشت و درمان در هر کشور و منطقه وابسته است.
در کشورهایی با سطح بهداشت و درمان پیشرفته، میزان شیوع کاتاراکت در کودکان به دلیل تشخیص و درمان به موقع، ممکن است کمتر باشد. اما در کشورها و مناطق با شرایط بهداشتی و پزشکی نامناسب، کودکان ممکن است دچار کاتاراکت شوند ولی به دلیل نبودن دسترسی به خدمات پزشکی، شیوع آن ممکن است بیشتر از جایی که این خدمات در دسترس هستند، باشد.
علائم آب مروارید در کودکان
پیشگیری از آب مروارید در کودک
پیشگیری از آب مروارید در کودکان می‌تواند در درجه اول از طریق شناسایی عوامل خطر و اقداماتی برای کاهش این عوامل صورت بگیرد. در این راستا، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- بیماری‌های وراثتی و عوامل خطر: اگر شما یا همسرتان دارای بیماری‌هایی مانند دیابت یا عوامل خطری مثل مصرف داروهایی که می‌توانند به کاتاراکت منجر شوند، به پزشک خود مراجعه کنید تا راهکارهایی برای کاهش خطر ابتلا به کاتاراکت در کودکان اندیشیده شود.
- پیشگیری از آسیب‌های چشمی: از طریق استفاده از عینک محافظ یا عینک آفتابی با فیلتر UV، از چشمان کودک خود در برابر تابش‌های مضر محافظت کنید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که کودک از ضربه‌ها و آسیب‌های به چشم‌های خود در مواقعی مانند ورزش‌ها و بازی‌های فیزیکی محافظت شود.
- تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی با آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C و E و بتاکاروتن، می‌تواند به پیشگیری از کاتاراکت کودک کمک کند. مطمئن شوید که کودکانتان رژیم غذایی مناسبی دارند که غنی از مواد مغذی است.
- برنامه معاینه چشمی منظم: از سن نوزادی به بعد، کودکان خود را به دوره‌های منظم از آزمایش‌های چشمی تحت نظر یک پزشک چشم پزشکی معرفی کنید. این آزمایش‌ها می‌توانند به شناسایی زودهنگام مشکلات چشمی کمک کنند و درمان به موقع را فراهم کنند.
- اجتناب از دخانیات: اطمینان حاصل کنید که کودکان شما در محیطی که دخانیات موجود است، قرار نگیرند. سیگاری بودن افراد اطراف کودکان، می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به کاتاراکت در آنها منجر شود.
درمان آب مروارید کودکان
درمان آب مروارید در کودکان ممکن است به وسیله مداخله جراحی و یا در برخی موارد خاص، با استفاده از روش‌های غیرجراحی انجام شود. انتخاب روش درمانی معمولاً به شدت و موقعیت کاتاراکت، سن کودک، و وضعیت کلی سلامتی او بستگی دارد. در ادامه، روش‌های درمانی متداول برای آب مروارید در کودکان توضیح داده شده است:
۱. جراحی: در بسیاری از موارد، عمل آب مروارید برای برطرف کردن این عارضه در کودکان لازم است. این جراحی معمولاً با استفاده از تکنیک‌های میکروسکوپیک و فاکوئمولسیفیکاسیون (Phacoemulsification) انجام می‌شود. در این روش، عدسی ابری به طور کامل یا جزئی حذف شده و عدسی مصنوعی جایگزین می‌شود. در روش دیگر، عمل آب مروارید با لیزر انجام می گردد.
۲. لنزهای تماسی: در برخی موارد، از لنزهای تماسی مخصوص استفاده می‌شود تا کودک بتواند بینایی بهتری داشته باشد. این لنزها می‌توانند برای کودکانی که برای جراحی مناسب نیستند یا در صورت عدم توانایی درمانی موثر باشند.
۳. درمان دارویی: در برخی موارد، به عنوان مثال در کودکان با کاتاراکت مادرزادی، درمان دارویی ممکن است برای کنترل و کاهش ترشحات از عدسی موثر باشد. این درمان‌ها ممکن است شامل قطره‌های چشمی باشد که می‌تواند در کاهش التهاب و ترشحات کمک کند.
با توجه به مشکلات خاص هر کودک و شرایط بالینی او، پزشک چشم پزشکی معالج، روش مناسب درمانی را مشخص خواهد کرد. همچنین، پس از درمان، کودک نیاز به پیگیری منظم و مراقبت‌های پساجراحی خواهد داشت تا بهبودی کامل بینایی خود را تجربه کند. ما در مطلبی جداگانه، درباره هزینه های این درمان نیز توضیح داده ایم: هزینه عمل آب مروارید